Expertisecentrum Buitenpromoveren

Ginevra - door Kerstin

In de meest recente historische roman van Simone van der Vlugt, Ginevra, vindt een discussie plaats over het scheppingsverhaal. Volgens Genesis 3:20 noemde God de eerste man en vrouw beiden adamah, wat in het Hebreeuws 'rode aarde' betekent. Niks Adam die Eva een naam gaf dus.

Ook ontspint zich tussen de ik-persoon en ene Antonio een gesprek over Adams rib waaruit Eva zou zijn geschapen, een aspect dat menigeen door de eeuwen heen (heeft) gebruikt om de ondergeschiktheid van de vrouw aan de man te bewijzen. Het originele woord zou echter tseela zijn, 'zijde'.

Weinig onderwerpen veroorzaken zoveel tweespalt, ook wetenschappelijk, als religie. HUMAN zond in 2010 een prachtige documentaire 'In den beginne' uit over hoogleraar exegese van het Oude Testament Ellen van Wolde. Na jarenlange studie is zij - althans toen - ervan overtuigd geraakt dat de traditionele opvatting over het scheppingsverhaal onjuist is: God scheidde eerst hemel en aarde en schiep daarna de rest. Ofwel: hemel en aarde bestonden in haar interpretatie al voordat er enige creatie plaatsvond. U kunt wel raden welke heftige reacties dit onder schriftgeleerden oproept.

Buitenpromoveren is net als binnenpromoveren een serieuze aangelegenheid. Er dient een gedegen wetenschappelijke prestatie te worden geleverd. Maar u heeft wel meer ruimte om uw eigen weg te volgen. Amerikaans onderzoek naar eigenwijze kinderen wijst uit dat kinderen die vaak eigenwijs en koppig zijn, altijd in discussie gaan en vaak ondeugend zijn een grote kans maken om later succesvol en rijk te worden. Een van de definities die worden gegeven van 'eigenwijs' is alleen de dingen doen waar je achterstaat en op je eigen manier. Ook al doet de rest het anders. In 2014 stond de Robbert Dijkgraaf Essayprijs in het teken van scepsis. Student Anna Beukenhorst (UvA) won met een lofzang op eigenwijze wetenschappers die ondanks tegenwerking onverdroten doorwerken aan hun onderzoek. Een onmisbare eigenschap die bijvoorbeeld heeft geleid tot revolutionaire ideeën over plaattektoniek en de oneindigheid van het universum – ondanks dat de bedenkers hiervan in eerste instantie het hoongelach van hun collega’s over zich heen kregen.

Zelf ben ik nooit controversieel geweest in mijn publicaties, maar in algemene zin zou ik afwijken van wat 'normaal' wordt geacht niet schromen. In de Volkskrant van 27 januari stapte wiskundige Ionica Smeets over de schaamte heen, en besprak via de maatvoering van beha's over borsten in het algemeen en die van haarzelf in het bijzonder. Die persoonlijke ontboezeming deed mij denken aan die keer dat ik een leuk jurkje/tuniekje had gekocht. Mijn omgeving reageerde positief, en iemand uit zeer naaste kring (Godzijdank niet mijn eigen vriendin) voegde er fijntjes toe: "En nu nog corrigerend ondergoed". Het was alsof ik een klap in mijn gezicht kreeg, vooral omdat ik nog nooit eerder had nagedacht over corrigerend ondergoed, en dus zeker niet in relatie tot mijzelf. Direct haastte ik me naar een goede lingeriewinkel, waar ik na enige tijd een artikel afrekende dat ik niet anders kan omschrijven dan als een zeemleren lap. Als snel noemde ik 'm 'mijn autoband', en nog eens niet veel later belandde hij in mijn kast om nooit meer aan te trekken. Dan maar hoongelach van anderen, maar wel dicht bij mezelf.

Kortom, u hoeft zich in uw proefschrift (en in de rest van uw leven) geenszins te conformeren aan dat wat men denkt, vindt en verwacht, zolang u uw keuzes maar ferm kunt verdedigen. Overigens: mijn docent Latijn vertelde al dat het helemaal niet zeker is dat het een appel was die werd geplukt in het Paradijs, want het woord pomum betekent '(hangend) fruit' in het algemeen.

01-05-2018