Hélène Smith leed aan cryptomnesie. En dat is precies waarvoor u als promovendus – en elke wetenschappelijk onderzoeker uiteraard – moet oppassen. Want dankzij dit 'verborgen geheugen', zoals de vertaling van deze term luidt, zou u zomaar kunnen denken dat u een originele gedachte hebt, terwijl die onbewust al ergens anders is opgedaan.
Nu is dat wetenschappelijk gezien op zich helemaal niet zo erg. De kans is immers aanzienlijk dat allerlei mensen gelijktijdig of in verschillende tijdvakken over dezelfde vraagstukken nadenken. En uit dat nadenken ontstaat een gedachte. Misschien zelfs dezelfde soort gedachte. In de uitwerking nemen de parallellen echter vaak in rap tempo af. Inhoudelijk, maar ook in formulering. Vervelend voor u wellicht, als u tot de ontdekking komt dat u niet de eerste of de enige bent. Maar grote kans dat het kennisdomein de relatieve dubbeling positiever oppakt. Het is bijvoorbeeld een signaal dat het onderwerp van groot belang is. En het scherpt de geesten om verschillen en overeenkomsten tussen de gedachten te analyseren en te duiden.
Wel alarmerend is het als uw wetenschappelijke gedachten vastlegt via automatisch schrijven. Minder ervaren wetenschappelijk onderzoekers, waartoe ook u als (buiten)promovendus behoort, zijn vaak minder bedreven in het schriftelijk formuleren. Catherine-Elise Muller, de echte naam van de eerder genoemde Hélène Smith, was een beroemd Frans medium. Ze zag niet alleen helder, ze hoorde ook helder. Via spirituele ervaringen produceerde zij zo maar drie boeken en stelde de wereld voor aan vijf nieuwe talen, waaronder het Martiaans, Ultra-Martiaans en pseudo-Sanskriet. Ze deed nog veel meer, maar die bijzondere ervaringen vallen buiten de context van deze blog. Het punt is dat automatisch schrijven oftewel écriture automatique aan de basis lag van deze teksten en talen.
Automatisch schrijven is vooral zonder vooropgezet idee uw onderbewustzijn uw pen of toetsenbord laten besturen. Ik vond een mooi voorbeeld van het resultaat van deze manier van informatieoverdracht van de hand (beter: uit het onbewuste van) van de Nederlandse surrealistische autodidact Willem den Broeder:
Teksten stekten steksten tesken welke automatische, instinctieve schrijflust vaak tot gevolg hebben zodat blauwe teksten verschijnen als de zool van mijn linkervoet zonder huid maar bedekt met hoornvlies waardoor zwemmen soepel gaat in stroopachtig zeewater in IJsland met als duikuitrusting driedelig zwart met hoge hoed en drie ons ham alstublieft.
Tja. ‘Je weet meer dan je denkt’ is een gevleugelde uitspraak die automatisch schrijvers in dit kader regelmatig bezigen. Als ik u was, zou ik deze les voor uw promotieonderzoek om te beginnen maar eens omdraaien: ‘U denkt meer dan u weet’. Dat voorkomt geen cryptomnesie, maar zorgt er wel voor dat u er letterlijk uw hoofd bij houdt.
01-11-2020